Wat is een Topkeurmerk?
Topkeurmerken stellen strenge eisen op het gebied van milieu, dier en/of mens én hebben systemen om de naleving van de eisten te kunnen checken. Als een keurmerk bestempeld wordt als Topkeurmerk door Milieu Centraal dan geldt dat niet automatisch voor alle productgroepen en de Topkeurmerken kunnen ook wijzigen als de criteria voor de benchmark worden aangepast. Het keurmerk kan een Topkeurmerk zijn voor een bepaalde productgroep terwijl het voor een andere productgroep geen Topkeurmerk is. Een voorbeeld is het Beter Leven 1-ster keurmerk. Dit is een Topkeurmerk voor zuivel, maar geen Topkeurmerk voor andere dierlijke producten zoals kip, rundvlees en varkensvlees.
Vaak zijn Topkeurmerken ook zichtbaar op de verpakking, ‘on-pack’, maar niet altijd. De indicatoren van dit dashboard omvatten producten waarbij het keurmerk zichtbaar is op de verpakking om de keuze van de consument te vergemakkelijken.
Supermarkten hebben verschillende strategieën als het gaat om de toepassing van Topkeurmerken
Supermarktorganisaties hebben verschillende focusgebieden gedefinieerd in hun MVO-jaarverslagen of op hun websites. Dit zijn bijvoorbeeld aandacht voor dierenwelzijn, of eerlijke handel, of het uitlichten van bepaalde producten die volledig gecertificeerd zijn zoals Fairtrade bananen.
De data van de supermarkten die inzicht geven in het aandeel ‘on-pack’ Topkeurmerken laten zien dat On the Way to PlanetProof, Rainforest Alliance en Beter Leven 2 en 3 sterren de grootste Topkeurmerken zijn. De aandelen van ‘on-pack’ Topkeurmerken van EKO en Demeter, Sustainable Rice Platform en Climate Neutral Certified zijn het kleinst. Dit geldt voor de totale voedselomzet en de huismerkvoedselomzet, al zijn er wel verschillen in aandelen.
Albert Heijn heeft minder producten met het On the Way to PlanetProof Topkeurmerk in het assortiment dan andere supermarkten. De reden hiervoor is dat de supermarktorganisatie in 2017 een nieuw certificatieschema gestart is; ‘Beter voor Natuur & Boer’. Vooralsnog gebruikt alleen Albert Heijn dit ‘on-pack’ logo en geeft de supermarkt aan dat het aandeel 10,17% was in de totale voedselomzet en 17,40% van de huismerk voedselomzet. Het schema is echter sinds maart 2023 overgegaan in een stichting en daarmee ook is opengesteld voor andere partijen met de ambitie om hier een Topkeurmerk van te maken.
Ekoplaza en Odin hebben, als biologische supermarkten, het grootste aandeel producten met een EU biologisch certificering. Bij Ekoplaza hebben alle dierlijke producten een Beter Leven 2 of 3 sterren Topkeurmerk.
Voor de supermarkten Nettorama, Picnic, Poiesz en Vomar is nog geen informatie beschikbaar over het aandeel in ‘on-pack’ Topkeurmerken van de totale (huismerk) voedselomzet. Voor biologische supermarkt Odin is geen verdere specificatie van gegevens beschikbaar. Voor Spar is alleen voor de ‘on-pack’ biologische Topkeurmerken informatie beschikbaar.
In 2023 heeft de Nederlandse consument circa 16% besteed aan duurzaam voedsel met een Topkeurmerk in alle supermarkten inclusief supermarkten die niet meegenomen zijn in dit dashboard. (Logatcheva, 2023 Monitor Duurzaam Voedsel 2023(externe link)). Landelijk is Rainforest Alliance het grootste Topkeurmerk in de supermarkten, gevolgd door On the Way to PlanetProof en Biologisch.
