Wat is een Topkeurmerk?
Topkeurmerken stellen strenge eisen op het gebied van milieu, dier en/of mens én hebben systemen om de naleving van de eisen te kunnen checken. Als een keurmerk bestempeld wordt als Topkeurmerk door Milieu Centraal dan geldt dat niet automatisch voor alle productgroepen. Het keurmerk kan een Topkeurmerk zijn voor een bepaalde productgroep terwijl het voor een andere productgroep geen Topkeurmerk is. Een voorbeeld is het Beter Leven 1-ster keurmerk. Dit is een Topkeurmerk voor zuivel, maar geen Topkeurmerk voor andere dierlijke producten zoals kip, rundvlees en varkensvlees. Tevens kunnen de Topkeurmerken wijzigen als de criteria voor de benchmark wordt aangepast. Per 30 september 2025 is dit gebeurd. Milieu Centraal heeft een nieuwe benchmark gepubliceerd met wijzigingen in het aantal Topkeurmerken. De data in dit dashboard betreft data uit 2023 en 2024 waar de nieuwe set van Topkeurmerken nog niet van toepassing was. Vaak zijn Topkeurmerken zichtbaar op de verpakking, ‘on-pack’, maar niet altijd. De indicatoren van dit dashboard omvatten producten waarbij het keurmerk zichtbaar is op de verpakking om de keuze van de consument te vergemakkelijken.
Supermarkten hebben verschillende strategieën als het gaat om de toepassing van Topkeurmerken
Supermarktorganisaties hebben verschillende focusgebieden gedefinieerd in hun MVO jaarverslagen of op hun websites zoals bijvoorbeeld aandacht voor dierenwelzijn, eerlijke handel en/of het uitlichten van bepaalde producten die volledig gecertificeerd zijn zoals Fairtrade bananen.
De data van de supermarkten die inzicht geven in het aandeel on-pack Topkeurmerken laten zien dat On the Way to PlanetProof, Rainforest Alliance en Beter Leven 2 en 3 sterren de grootste Topkeurmerken zijn. De aandelen van on-pack Topkeurmerken van EKO en Demeter, Sustainable Rice Platform en Climate Activator zijn het kleinste. Dit geldt voor de totale voedselomzet als de huismerkvoedselomzet, al zijn er wel verschillen in aandelen. Het Topkeurmerk EU Biologisch scoort heel hoog bij de biologische supermarkten Ekoplaza en Odin. Bij de andere supermarkten is dit percentage beperkt.
Albert Heijn heeft minder producten met het On the Way to PlanetProof Topkeurmerk in het assortiment dan andere supermarkten. De reden hiervoor is dat de supermarktorganisatie in 2017 een nieuw certificatieschema gestart is; ‘Beter voor Natuur & Boer’. Vooralsnog gebruikt alleen Albert Heijn dit on-pack logo en geeft de supermarkt aan dat het aandeel 11,14% was in de totale voedselomzet en 19,09% van de huismerkvoedselomzet in 2024. Het schema is sinds maart 2023 overgegaan in een stichting en daarmee ook opengesteld voor andere partijen met de ambitie om hier een Topkeurmerk van te maken.
Voor de supermarkten Nettorama, Poiesz en Vomar is nog geen informatie beschikbaar over het aandeel on-pack Topkeurmerken van de totale (huismerk)voedselomzet.
De Nederlandse consument heeft in 2024 circa 14 % besteed aan duurzaam voedsel met een Topkeurmerk in alle supermarkten inclusief supermarkten die niet meegenomen zijn in dit dashboard. (Logatcheva en Herceglic, 2025 Monitor Duurzaam Voedsel 2023(externe link)). Landelijk is Rainforest Alliance het grootste Topkeurmerk in supermarkten, gevolgd door On the Way to PlanetProof en Biologisch.
VISwijzer